Navigation

Content

Llygoden bengron y dwr

Prosiect Adfer Llygod Pengron Y Dwr Arfordir Gogledd Ddwyrain Cymru

Mae llygoden bengron y dwr y mwyaf o lygod Prydain ac yn aml yn cael ei chamgymryd fel llygoden fawr. Yn ddryslyd, yr enw arall arni yn Saesneg yw llygoden fawr y dwr (water rat) (fel ‘Ratty’ yn Wind in the Willows). Gellir gwahaniaethu rhyngddynt â llygod mawr gan eu cynffonau blewog, clustiau llai, crwn a wyneb mwy fflat.

Logo prosiect llygod pengron y dwrMaent yn hoffi bwyta llystyfiant ar ymyl yr afon, megis gweiriau a hesg, ond medrent fwydo ar blanhigion eraill a phryfetach, ac rhaid iddynt fwyta hyd at 80% o bwysau eu corff mewn un diwrnod. Maent yn cael rhwng dau a phum torllwyth bob blwyddyn, yn geni rhwng tri ac wyth o rai ifanc, ond mae llawer o’r rhai ifanc yn marw a does dim llawer yn byw mwy na thair blynedd.

Mae llygod pengron y dwr yn byw wrth ymyl y dwr ac mae’n well ganddyn nhw ddyfrffyrdd gyda llif araf a glannau serth er mwyn cloddio eu tyllau. Fel arfer mi fydd yna sawl mynediad i’r twll; bydd rhai o dan y dwr, rhai ar lan y dwr ac eraill yn uwch i fyny'r lan. Mae'r system aml-fynedfa yma’n caniatáu i'r llygod pengron y dwr  ddianc yn gyflym rhag ysglyfaethwyr ac mae mynedfeydd uwch yn  darparu lloches pan fo lefel y dwr yn codi. 

Mae llygoden y dðr wedi diflannu o fwy na 90% o’i chyn-safleoedd ym Mhrydain (Peter Trimming)

Hanes

Roedd gynt i’w weld ar hyd a lled dyfrffyrdd y DU, ond mae llygoden bengron y dwr yn hysbys nawr fel y mamal sy’n dirywio gyflymaf ym Mhrydain. Yn y degawd diwethaf mae’r niferoedd wedi cwympo 90%.

Mae’r niferoedd wedi gostwng yn bennaf oherwydd nad oes digon o  gynefinoedd addas ar eu cyfer ac oherwydd bygythiad y minc Americanaidd.

Y prosiect

Fel rhan o Brosiect Adfer Llygoden Bengron y Dwr Arfordir Gogledd Ddwyrain Cymru rydym yn gofyn i'r cyhoedd ymuno yn yr 'helfa llygod pengron y dwr' drwy roi gwybod am unrhyw lygod pengron y dwr y maent wedi’u gweld yn ardal Gogledd Ddwyrain Cymru.

Mae gennym ddealltwriaeth sylfaenol o ddosbarthiad llygoden bengron y dwr yn ein hardal prosiect ond mae gennym lawer o fylchau ac mae llawer o'r achosion o’u gweld yn hen iawn. Ar hyn o bryd gallai pobl fod yn gweld llygod pengrwn y dwr pan fyddant yn mynd am dro neu yn ddigon ffodus i’w gweld mewn pwll neu ffos leol, ond maent yn cadw'r wybodaeth iddynt hwy eu hunain a byddem yn hoffi iddynt ei rhannu gyda ni fel y gallwn dargedu ymdrechion cadwraeth yn fwy effeithiol.

Os ydych chi wedi gweld llygoden bengron y dwr, ewch i www.cofnod.org.uk a chliciwch ar ‘Cofnodi Llygoden Bengron Y Dwr’.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am sut mae'r prosiect yn symud ymlaen beth am ein dilyn ar facebook.

Footer

Gwnaed gan Splinter