Bioamrywiaeth
Cysylltiadau perthnasol
- ARKive
- Joint Nature Conservation Committee
- Life in UK Rivers: Ecology of the River, Brook and Sea Lamprey
Newyddion Diweddaraf
Ystlumod Pedol Lleiaf Nantclwyd yn Serennu
22.05.2015
Adfywio Tirlun Byw
05.12.2014
Mwy o wybodaeth
Tudalen Gweplyfr
Llysywen bendoll yr afon
Mae llysywen bendoll yr afon yn un o dri rhywogaeth o’r anifail hwn yn Sir Ddinbych. Mae’r pysgod cyntefig hyn, heb safnau, yn cael maethiad trwy fwydo ar feinwe cyrff pysgod eraill.
Disgrifiad ac adnabod: Mae gan lyswennod pendoll gyrff main hir, a cheg fel sugnwr. Mae’r ysgerbwd wedi ei wneud o gartilag. Mae’r oedolion yn mesur rhwng 17 a 50 cm mewn hyd. Gellir gwahaniaethu rhyngddynt a’r ddau rywogaeth llysywen pendoll aral ym Mhrydain (llysywen bendoll y môr a llysywen bendoll y nant) gan eu dwy hasgell gefnol ar wahân.
Cynefin: Mae llysywod pendoll yr afon i’w cael mewn afonydd glân, morydau a’r môr ar wahanol adegau yn eu bywydau.
Deiet: Mae llysywod pendoll yn ysglyfaethu ar bysgod eraill. Maent yn defnyddio eu ceg i osod eu hunain ar gyrff pysgod eraill a rhathellu’r cnawd, sydd fel arfer yn lladd y pysgodyn dan sylw. Mae larfâu yn bwydo ar ddetritws.
Ecoleg ac atgynhyrchu: Mae llysywod pendoll yr afon yn fudol, gyda’r oedolion yn teithio o’r môr i dðr ffres i silio. Caiff ei ysgogi gan dymheredd y dwr, gyda llysywod pendoll yr afon yn silio yn y gwanwyn mewn afonydd mewn niferoedd mawrion gan arwain at farwolaeth yr oedolion. Mae’r larfâu, a elwir yn ‘ammocoetes’ yn newid ar ôl rhyw ddwy flynedd a hanner i dair blynedd a hanner. Fel llysywod ifanc maent yn aros yn yr afon dros y gaeaf ac yna’n mudo i’r môr yn y gwanwyn. Mae’r oedolion yn aros yn y môr am ryw ddwy flynedd cyn mudo’m ôl i’r afonydd i silio.
Dosbarthiad: Mae llysywen bendoll yr afon i’w chael yn eang yn Ewrop gan gynnwys y DU.
Bygythiadau: Mae’n sensitif i newidiadau yn ansawdd y dwr, megis llygredd, ac i newidiadau yn eu cynefin – yn enwedig rhwystrau ar yr afonydd sy’n eu rhwystro rhag mudo. Mae poblogaethau llysywod pendoll yr afon wedi gostwng dros y ganrif ddiwethaf.
Statws: Mae’r rhywogaeth wedi ei gwarchod dan gyfraith Ewrop a’r DU ac mae’n flaenoriaeth ar gyfer camau cadwraeth ar lefel y DU a Chymru. Mae’n nodwedd gymhwyso yn Ardal Cadwraeth Arbennig Afon Dyfrdwy a Llyn y Bala.
